Φωνολογική επίγνωση ή φωνολογική ενημερότητα είναι η ικανότητα να συνειδητοποιεί το παιδί ότι ο λόγος αποτελείται από λέξεις, οι λέξεις αναλύονται σε συλλαβές και οι συλλαβές αναλύονται σε φωνήματα-ήχους.
Είναι κοινή διαπίστωση των ερευνητών και των κλινικών θεραπευτών παγκοσμίως ότι ο ρόλος της φωνολογικής επίγνωσης είναι σημαντικός για την πρόσβαση στο γραπτό λόγο.
Το ΜέταΦΩΝ Τεστ - Τεστ Μεταφωνολογικής ανάπτυξης είναι ένα σταθμισμένο εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων φωνολογικής επίγνωσης και για την ανίχνευση πιθανών δυσκολιών στην ανάγνωση και τη γραφή.
Το ΜέταΦΩΝ Τεστ χρησιμοποιείται μόνο από λογοθεραπευτές που έχουν εκπαιδευτεί στη χορήγησή του, στους οποίους ανήκω κι εγώ.
Το ΜέταΦΩΝ Τεστ αποτελείται από δύο διακριτά μέρη:
-Το ένα έχει διαγνωστικό χαρακτήρα, ονομάζεται Αναπτυξιακό ΜέταΦΩΝ και απευθύνεται σε παιδιά ηλικία 3;10-6;6 ετών. Η πλήρης χορήγησή του περιλαμβάνει 37 κριτήρια αξιολόγησης. Η αναλυτική αξιολόγηση προσφέρει τις βασικές αρχές σχεδιασμού ενός προγράμματος αντιμετώπισης με στόχο την ενίσχυση δεξιοτήτων φωνολογικής επίγνωσης.
-Το άλλο έχει ανιχνευτικό χαρακτήρα και αναφέρεται ως Ανιχνευτικό ΜέταΦΩΝ. Στοχεύει στον εντοπισμό παιδιών που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για να εκδηλώσουν δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή. Η χρήση αυτή συνιστά τη βραχεία μορφή του ΜέταΦΩΝ τεστ.