Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Πρόγραμμα Αντιμετώπισης Δυσλεξίας

      Η Δυσλεξία είναι μία μαθησιακή δυσκολία που εκδηλώνεται κυρίως στην ανάπτυξη της ανάγνωσης, της γραφής και της ορθογραφίας. Η Δυσλεξία υπάρχει από τη γέννηση του παιδιού και διαρκεί σε όλη του τη ζωή.  Δεν θεραπεύεται πλήρως...
         ΑΛΛΑ
     ...με κατάλληλη παρέμβαση και κατάλληλες εξατομικευμένες παιδαγωγικές μεθόδους ελαχιστοποιούνται τα συμπτώματα που ταλαιπωρούν τα δυσλεξικά παιδιά και τα εμποδίζουν να λειτουργούν άνετα στο σχολείο.

    Με στόχο την παρέμβαση στις δυσκολίες της ανάγνωσης, της γραφής και της ορθογραφίας δυσλεξικών παιδιών, από το 2004 έχω εκπαιδευτεί στο πρόγραμμα αντιμετώπισης δυσλεξίας της Δώρας Μαυρομμάτη από την ίδια.  Από τότε έχω εφαρμόσει το πρόγραμμα αυτό με δεκάδες παιδιά διαφορετικών ηλικιών καθώς και με δύο ενήλικες.
       
Το πρόγραμμα αντιμετώπισης δυσλεξίας της Δώρας Μαυρομμάτη περιλαμβάνει:
  • την Εικονογραφική Μέθοδο για τη διδασκαλία των γραμμάτων, 
  • τη Συλλαβική Μέθοδο για τη διδασκαλία Πρώτης Ανάγνωσης και Γραφής,  
  • την Εικονογραφική μέθοδο για τη διδασκαλία της ορθογραφίας, 
  • τη Γλωσσολογική μέθοδο για τη διδασκαλία της ορθογραφίας. 

Η Εικονογραφική Μέθοδος για τη διδασκαλία των γραμμάτων

     Κάθε γράμμα αντιστοιχεί σε έναν ήχο. Τα παιδιά με δυσλεξία δυσκολεύονται να θυμηθούν ποιο γράμμα ταιριάζει με ποιον ήχο και δυσκολεύονται περισσότερο από τα άλλα παιδιά να μάθουν τα γράμματα. 

           Στην Εικονογραφική Μέθοδο «Μαυρομμάτη» για τη διδασκαλία των γραμμάτων κάθε γράμμα ζωγραφίζεται και η ζωγραφιά συνοδεύεται από μια μικρή ιστορία που βοηθάει το παιδί να συνδέσει το σχήμα του γράμματος με τον αντίστοιχο ήχο-φώνημα.


                                                   

Το ζ είναι ζωγραφισμένο σαν μία φωλιά ζουζουνιών που κάνουν ζζζζζ.



Συλλαβική Μέθοδος για τη διδασκαλία Πρώτης Ανάγνωσης και Γραφής
   
     Το Πρόγραμμα Πρώτης Ανάγνωσης «Μαυρομμάτη» βασίζεται στην εφαρμογή της Συλλαβικής Μεθόδου και περιλαμβάνει όλες τις συλλαβές που μπορεί να συναντήσει κανείς στην ελληνική γλώσσα καθώς και πλήθος λέξεων χωρισμένο σε ομάδες ανάλογα με τη συλλαβική δομή και το μήκος τους.
    Παράλληλα με το πρόγραμμα πρώτης ανάγνωσης εφαρμόζεται στο παιδί και το πρόγραμμα πρώτης γραφής με το ίδιο γλωσσικό υλικό. Το πρόγραμμα αυτό μπορεί να εφαρμοστεί για τη διδασκαλία ανάγνωσης και γραφής και σε παιδιά που εμφανίζουν δυσκολία χωρίς να έχουν δυσλεξία. 
    
Εικονογραφική Μέθοδος για τη διδασκαλία της ορθογραφίας

     Στην Εικονογραφική Μέθοδο «Μαυρομμάτη» για τη διδασκαλία της ορθογραφίας τα δύσκολα γράμματα (υ, η ει, οι, μμ κ.τ.λ.) γίνονται ζωγραφιά-εικονογράφημα και απεικονίζουν αυτό που λέει η λέξη (φωλιά-στο ωμέγα έχουμε ζωγραφίσει μία φωλιά) ή συνδέουν τη ζωγραφιά με τη σημασία της λέξης (πλήθος- στο ήτα έχουμε ζωγραφίσει μία τραγουδίστρια που την παρακολουθεί το πλήθος).
     
     Τα παιδιά με δυσλεξία συγκρατούν ευκολότερα στη μνήμη τους εικόνες και για το λόγο αυτό τα εικονογραφήματα τα βοηθούν αποτελεσματικά στην απομνημόνευση των ορθογραφικών αναπαραστάσεων των λέξεων.

Παραδείγματα

Στις λέξεις «φωλιά», «Άνοιξη», «γλυκό», τα «δύσκολα» γράμματα ζωγραφίζονται σύμφωνα με τη σημασία της κάθε λέξης.
                 
Σύμφωνα με τους κανόνες τους οποίους τα παιδιά μαθαίνουν αμέσως, το γράμμα «υ» σχεδιάζεται συνήθως σαν το κεφάλι ενός άντρα και το γράμμα «η» σαν την αλογοουρά μίας  γυναίκας.    

Γλωσσολογική Μέθοδος για τη διδασκαλία της ορθογραφίας
     Η Γλωσσολογική Μέθοδος «Μαυρομμάτη» βασίζεται στη σύγχρονη γλωσσολογία και, παράλληλα, σε πολλές μνημονικές τεχνικές για την ευκολότερη απομνημόνευση της ορθογραφίας των καταλήξεων και των παραγωγικών μορφημάτων. 
     Το παραγωγικό μόρφημα αποτελεί το συστατικό της λέξης που βρίσκεται ανάμεσα στο θέμα και την κατάληξη και μετέχει στη διαδικασία παραγωγής νέων λέξεων. Για παράδειγμα το -ικ- που παράγει επίθετα από ουσιαστικά όπως στη λέξη μαγ-ικ-ός.
     Η διδασκαλία της ορθογραφίας επιτυγχάνεται μέσα από την παράλληλη εφαρμογή της Εικονογραφικής και της Γλωσσολογικής μεθόδου.

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Παραγωγή του /ρ/

Συχνά τα παιδιά αντικαθιστούν στην ομιλία τους το φώνημα - ήχο /ρ/ με το φώνημα - ήχο /λ/. Ορισμένα παιδιά, μάλιστα, δεν μπορούν να διακρίνουν ακουστικά τους δύο ήχους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ενίσχυση της ικανότητας ακουστικής διάκρισης των ήχων /ρ/-/λ/, που επιτρέπει στο παιδί να αντιλαμβάνεται τη διαφορετικότητα των φωνημάτων, είναι απαραίτητο στάδιο της λογοθεραπευτικής παρέμβασης που στοχεύει στη σωστή παραγωγή του φωνήματος /ρ/ (Bowen, 2015). Το παραπάνω σκίτσο, αγαπημένο πολλών παιδιών, απεικονίζει τις δυσκολίες των παιδιών, αλλά και φυσικά ,την ελπίδα της θεραπείας!      Αιμιλία Καββαδά  Λογοθεραπεύτρια, M.Ed.                                                                                                                                Bowen, C. (2015). Children's speech sound disorders. (2nd ed.) Chichester: Wiley-Blackwell, Wiley.

Εικόνες δράσης

    Οι εικόνες δράσης είναι ένα σταθμισμένο εργαλείο αξιολόγησης δύο τομέων της γλώσσας: πρώτον, της μορφοσύνταξης, εξετάζοντας τη γραμματική επάρκεια των φράσεων που λέει το παιδί και δεύτερον, της πραγματολογίας, εξετάζοντας την πληροφοριακή επάρκεια, δηλαδή τη χρήση της γλώσσας που κάνει το παιδί ώστε να μεταδώσει πληροφορίες. Η ολιγόλεπτη χορήγησή της δοκιμασίας καθιστά εφικτή την αξιολόγηση σε πληθυσμούς παιδιών με αναπτυξιακά προβλήματα.     Το συγκεκριμένο εργαλείο είναι πολύ σημαντικό διότι η αξιολόγηση της γλωσσικής επάρκειας σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας έχει αδιαμφισβήτητη σημασία για την σχολική τους πρόοδο. Άλλωστε, όπως είναι γνωστό πολλά είδη μαθησιακών δυσκολιών αποδίδονται σήμερα στην ύπαρξη γλωσσικών δυσκολιών.      Συνεπώς, η έγκαιρη ανίχνευση και αξιολόγηση των γλωσσικών προβλημάτων μπορεί να οδηγήσει στην έγκαιρη αντιμετώπισή τους με αποτέλεσμα την αποκατάσταση ή τη μείωση των προβλημάτων αυτών. 

Παραμύθι για τα παιδιά που φορούν γυαλιά

           Τα παραμύθια έχουν πολλαπλά οφέλη για τα παιδιά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους γονείς, τους θεραπευτές και τους εκπαιδευτικούς σε πολλές περιπτώσεις. Μία συχνή περίπτωση είναι όταν το παιδί βρίσκει δύσκολο να διαχειριστεί νέες καταστάσεις, όπως το να φορέσει γυαλιά ή να πάει σχολείο. Μπορούμε, τότε, να το προετοιμάσουμε διαβάζοντας του βιβλία που μιλούν για ήρωες (παιδιά ή ζώα) που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις.       Στο παρακάτω βίντεο η συγγραφέας  παιδικής λογοτεχνίας Ιωάννα Κυρίτση-Τζιώτη διαβάζει το παραμύθι της Ένα λιοντάρι με γυαλιά, στο οποίο διηγείται πόσο σημαντικό είναι να φορούν γυαλιά όλοι όσοι τα χρειάζονται και πως όλοι οι υπόλοιποι πρέπει να συμπεριφέρονται σε όσους φορούν γυαλιά. Αιμιλία Καββαδά Λογοθεραπεύτρια M.Ed.